Details

Latitude

25.234

Longitude

96.9165

Start Date

2019-03-07

End Date

2019-03-07

Transcription (La Ring) Ndai hkying mi jahku tsa jahku shi matsat ning i ngai shata masum tup bu hkawm ai. Gara de hkawm ai ngu jang gaw Mali nmai walawng hte Mali hkrang walawng e dai de du ai. Rai yang ngai mu mada ai e laklai ai i laklai ai lam gaw e grai law ai. Rai yang gaw dai kaw na langai ndai buga mying, mying hpe hka daru mying hpe bum mying hpe i gara hku mying ai hpa majaw mying ai ngu salang ni kaw ngai san ai. Rai yang gaw laklai ai gaw langai ndai dari daru ngu ai lam hpe ngai san ai. Ndai dari daru ngu ai gaw hka daru, hpabaw hka i ngu yang Hkrang hka i. Rai yang gaw "Hpa majaw dari daru ngu ai" ngu yang gaw ndai dari daru ngu ai hpa majaw mying ai ngu yang gaw shi gaw Hkrang hka Hkrang hka wa magaw ai ning rai magaw ai shi gaw rai ning rai magaw ai i e ning rai magaw ai. Rai yang gaw ndai kaw ndai magaw ai shara ndai kaw hka daru i ginhtawng ta lanam ta galoi mung mai rap ai wawn hte mai rap ai. E hpa majaw hka tung tim hka hkyet tim mai rap ai. Ndai gaw sa sa wa wa grai loi ai dai majaw e kaga hka daru hkan gaw nmai rap ai. Ginhtawng ta hta mai rap tim lanam ta nmai rap ai, lanam ta mai rap tim ginhtawng ta nmai rap ai. Wo ra ndai dari ngu ai hpe e hpa majaw shamying ai ngu yang gaw shi gaw major dari ngu gaw major i Myen ga hte gaw adi-ka-kya-taw-ku-to i galoi mung e dari daru ngu lam chye lu ai. E dai majaw Jinghpaw ga hte English ga hpe shadawn yu yang dari ngu gaw major ngu re i dai hku chye nat mat wa ai. Ndai dai gaw ngawyi ngawla bum lahta i ngawyi ngawla bum hta gaw re. Dai gaw Nmai walawng hte hkrang walawng hpe matut ai hka daru kaba re hpe chye lu ai. Bai na dari ngu gaw major re ngu mung dai kaw na chye ai bai na ndai dari ngu ga hpe maumwi hta ma lawm ai. U ni manau nau yang "Dari gaw dari dara gaw dara wutang gaw wutang, wunang gaw wunang" nga lawm ai. Kaba ai gaw kaba ai zawn kaji ai gaw kaji ai zawn nga ai hpe moi na ga dai gaw "Dari gaw dari dara gaw dara" nga na tsun ai. Rai yang gaw ndai dari daru ngu gaw Jinghpaw ga kaw dari sha nga jang gaw major "Na na hpaji ginhpan subject dakkasu kaw lung yang nang na hpaji ginhpan dari gaw hpabaw ta" ngu jang gaw Myen ga hku gaw adi-ka-major hpa rai i ngu yang gaw "Ngai gaw sawn hpan ngai na dari gaw sawn hpan re ngai na major gaw sawn hpan" e dai hku tsun na wa grai manu ai i dan rai dari ngu ai dai gaw ndai re hta lang ai hpe chye lu ai. Dai kaw ngai ginhtawng ta kaw e hka kaw kawa shadaw jun nna ginhtawng ta na matu mahkrai galaw mai ai. Lanam ta hta gaw waw hte sha rap mai ai i dai hpe ma chye lu ai. Rai yang gaw lahkawng ngu na ahkyak ai gaw "Hpuwang ga Hpuwang daru" ndai gaw Hkrang hka i dari gaw ndai gaw Mali hka Mali hka re ndai gaw. Hpuwang daru hpuwang ga i ndai Hpuwang ngu ai gaw Myen ga gaw mingalar i. E wo ra ndai hpuwang ngu mung mali hka magaw ai. Yinam ta tim ginhtawng ta tim wawn nau nkaja ai brap brap re tim mai rap ai. Dai kaw masha di hkrat ai si ai ngu nnga ai i wawn ka-up ai wawn hten na wo ra hkran de nmai rap ai i. Dai majaw Hpuwang ngu ai gaw e English ga gaw e effective nga na kun i effective ndai "Hpuwang rawng ai" ngu yang gaw "Mingalar shi taw" nga ai le i. E hpuwang rawng ai chyum laika hta gaw "Hpuwang rawng ai chyinghka lam hku shang wa mi" i "Mingalar shi taw daga pauk ma wun kya law" nga i dai hku ka da ai. Dai gaw ndai Hpuwang, hpuwang ga mung nga ai. Hpuwang daru rap jang hpuwang ga de du ai i. Ndai gaw hpuwang ga gaw Sumprabum lahta Ndawng bum i makau kawa re Mali hka sinpraw hkran de nang kaw na yu yang gaw Mali hka sinpraw hkran de. Dai ma du ai rai yang she ndai ya anhte daini gaw dari daru, dari ngu hte hpuwang ngu hpe ma e nchye nlang ai le i e nga nga chyalu hpe nlang ai. Bai ndai kaw hka gaw ndai yan i rai yang she ndai hpuwang ngu ai hpabaw bai mu i ngu yang Jum maw ni moi prat le Yangon ga na panglai na daini anhte sha ai jum rai nsha yang le kaw na jum ndu yang anhte htaw ga na ni hpabaw jum sha i nga yang gaw ndai jum maw ngai du ga ai ngai mu ga ai jum maw mali nga ai. Tum jum maw, Tum jum maw ndai gaw Tum jum maw ngu ai gaw Daru bum makau i nang kaw Marau jum maw mung ndai gaw Sumprabum a sinpraw maga e Marau jum maw Mali hka makau kaw re Marau gaw i. Ndai Maru jum maw ndai gaw mi na dik Maru jum maw ndai gaw Maru krung kaw nga ai ndai gaw Nmai hka makau kaw. Nmai hka makau kaw re i rai yang she Shinggai jum maw gaw kaba dik ndai gaw Hugawng Aung Lawt Sumpra bum kaw na sa mai ai i. Deng gaw ndai jum maw ni gaw jum maw ngu gaw sha-it jum grai shum ai. E dai hpe shadu jahkyet la nna e jum shadu ai i. Hpun hta di dam, di dam kaba ba e dai e dai kaw hka ja bang shadu jahkyet yang e jum pru ai. Ndai gaw Shinggai jum maw gaw grai kaja dik re. Dai majaw moi prat de anhte Jinghpaw ni ndai shadu ai jum maw sha ai majaw du bawng ai nnga ai, grai taw ai. Du bawng jang dai jum maw ndai kaw wo ra hpun lap kasan lap shing nrai kumbang lap hte ning di na arut arut di na dai jum chya jang mai ai. E dai gaw ndai jum maw ni a tsi kaba re i dai majaw ya daini anhte sha ai jum gaw le panglai kaw na shadu ai nre dai hpe ma ndai jum maw ndai ni gaw e moi prat na moi mying gumhkawng dik gaw Maru jum maw re. Maru jum e ndai gaw ndai gaw Nmai hka makau sinna maga Pase mare makau kaw re. Pase mare ngu ya gaw masha nnga sai. Rai yang e ndai bum ni a lam i. Jum maw ngu ai gaw hka pru ai shara i? E hka pru ai le, nre hka nlwi ai, ing taw ai dai kaw na lwi ai ing ai hpang she lwi ai. Ing ai kaw jum rawng ai i? E jum rawng ai ga kaw na prut ai. Dusat ni mung sa wa i? E dusat ni mung sa wa ai i dai re i. E ndai grau nna ndai ndai (Ma sa shaga ai nsen) e Bumhpa bum ndai kaw gaw sha-it, sha-it ngu gaw jum lawm ai hka ing ai shara law law nga ai majaw dai kaw ndai e hpabaw i dusat ni sa lu ai. Maling mala grai bum dusat ni mung grai nga pyaw ai i dai majaw ndai Bumhpa bum ngu gaw dusat dumyeng hkum sumhpa hpe jum sha-it jaw lu ai majaw shi gaw Bumhpa bum ngu re nga ai i. Ndai gaw nga ai gaw wo ra Nmai hkrang walawng de gaw nre ndai gaw Sumprabum sinna maga i re. Rai yang she ndai e ndai kaw Lakawng bum Lakawng bum ngu Kachyi htu i Kachyi htu e Numrawng kawng ni dik gaw Numrawng kawng. Hpa majaw Lakawng bum ngu ai, Lakawng bum gaw grai tsaw ai, bum pungding kaw hkindu tu ai. Nlung bum re i nlung bum re majaw ndai Lakawng ai ngu gaw e wo ra ding ding i grai ding ai bum ngu ai re. Dai hpe anhte nkau mi gaw Lakawng bum tsun ai raitim ginra nkau mi gaw ndan re ding ai bum hpe malang bum ngu na tsun ai. Moi gaw Bumlang bum ngu na tsun ai i lachyum gaw langai sha re i lachyum gaw langai sha re. Ndai Bumlang bum gaw Mali hka makau i Nmai walawng Mali hka makau kaw na htaw shi gaw bum pungding de gaw mare moi prat mare langai nga ai. Mare dai ya daini gaw nnga sai i dai mare nga ai. Rai na she ndai bum ni a dai na anhte gaw bum hpe e ayi ala masat ai. Gara hku ta nga yang gaw bumyi bumla ngu na malai bumyi bumla ngu na malai e ngawyi ngawla e, ngawyi bum yi gaw bum la ram ntsaw ai. Raitim grau hpum ai hpun i grau hpum ai hpun kawa tu ai. Bum la kaw gaw grai tsaw ai masen ai bum yi gaw pa pa re ai. Bum pungding pa ai ara sha re i dai yang she maren mara tsaw yang i bum ni maren mara tsaw yang gaw Kani na bum, kani na bum ngu tsun ai. Kanau kana bum ngu na tsun ai dai Kani na bum ngu mung nga ai. Dai gaw wo Hkrang hku i Hkrang hku de nga ai Kani na bum. Shi gaw masen ai ning re nlung bum i nlung bum Kani na bum. Mi na ndai Kani na ngu gaw mi na ginru ginsa ga anhte Dingga ga gaw Kani na bum nkau mi gaw dai hpe nchye na Kanau kana bum i dai hku tsun ma ai. Rai yang gaw anhte gaw labau hta gaw Kani na bum nga i dai re i. Deng yang gaw ga shadawn ndai kaw ningmung ninghkyeg nga tsun ai. E ninghkyeng hkyeng ai gaw la, mung ai gaw ningmung ngu gaw bum yi e bum e dai hku tsun ai. Dai bum yi bum la gaw lahkawng nga ai shaloi tsun ai i? E lahkawng nga ning rai na ndai gaw bum yi ndai gaw bum la e ndai gaw nem ai mi ndai wa gaw tsaw ai. Ndai gaw masen ai ndai gaw pa nna nga pyaw ai le ndai gaw. Bum langai sha nga ai hpe gaw? Bum sha ngu ai shi hpe gaw. Bum yi bum la ngu ntsun ai. Lahkawng nga ra ai i? E lahkawng nga ra ai. Nang kaw na rawt ai nrai i nang kaw ndai hpan rai maren rai yang gaw Kani na bum. Ndai wa bum wa she ning rai yang gaw bum yi bum la ngu. Ndai bum la de lung na matu bum yi kaw bum pungding kaw du ra ai. E ndai kaw yawng bum yi a pungding kaw shawng du ra ai dai yang she bum la de mai lung ai e dai re. Ndai dai gaw ngai sagawn lu ai le i rai yang gaw ndai hpabaw bai mu mada i nga jang gaw ndai Pashe, nkau gaw Pase ma tsun ai Pashe ndai kaw Lasawt i lasawt ndai gaw e sakyit English ga hku nga yang gaw skite nga le lasawt ndai kaw e dai kaw wa Nmai hka gaw rap ai wo ra hkran ndai hkran dai kaw sumri kaw ka, ka tawng kaw e dung na nang kaw na ning di na swi rai wo ra hkran de rap ai lasawt, lasawt mahkrai nga ai le dai kaw. Ya gaw e hpri sumri mahkrai galaw da ya ai ya gaw i kalang rap jang marai langai i langai sha. Shi nrai arai law law bang rap arai law law shawng bang na rap wo kaw na shi hkrai bai wa ai. Shi gaw wo ra ni shaw shaw wo ra hkran de na ni shaw na she ning di kanawng nang de bai du e dai lasawt. Dai yang she ndai rai yang she ndai e lasawt le mahkrai ndai gaw Pashe kaw nga ai mahkrai dai. Rai yang she anhte na ga wa lam hkailawng i lam hkailawng ngu gaw lam galaw jang hka lai na matu pipe lung kaba i dai hkailawng e lam hkailawng pipe lung i lang ai lam hkailawng. Dai na e hkai tsun, hkai tsun ngu gaw e ndai ram kaba ai kawa dai hte tsa pyi pyi hpang she na kawk de bang na nga jang tsa ndum kaw dai lup di na ndai hte ning di na ning di na nang kaw ning rai hkrawt di, e dai gaw moi na ni na tsa gam ai ladat i dai kaw ndai gaw ndai ram kaba ai le i. Ndai ram kaba ai hpe nang kaw ning di na tsa di dam kaba nang kaw tsa pyi sai gaw tsa pyi pyi yang ning na ning rai rai sai kun nrai shi kun hpe nbung lay-hpyi-ar le i dai hpe lang na di ai hku nga. (Mani let) Rai yang gaw Hkai tsun ndai a ndai gaw kaba ai ndai gaw Hkai tsin, hkai tsin gaw ndai ram sha re. Dai ma ndai kaw nang yungnu tsa ndum kaw ndai pipe ning di hpang ai hpang ning di dai gaw hkai tsin, ndai ning ning di yang gaw hkai tsun. Ndai gaw ning di yang hkai tsin e ning re yang she ndai gaw Tingrat i. Ndai gaw hpabaw i wo ra le dripping pipe i wo tsi bang yang nrai i tsi palin kaw na drip bang ai i dai majaw ndai hpan hpe gaw Tingrat ngu kaji ai galu ai shi gaw. Ndai ram sha ndai hta loi sha kaba ai ri she galu ai. Wo kaw tsa yam shadun tawn da, ndai kaw na ri tingrat hte nang kaw la, la na she nang kaw ngai lu na nga yang ndai ram galu ai dai chyawp di na ngut jang manang wa hpe jaw. Ngut jang manang wa e jaw, shi shi shina chyawp chyawp re kaga ga. Dai nbung ai i ndai gaw ngai kaw jaw ai maw nga na bang shi na bai chyawp di bang la ngut jang gaw dai hpe garap kaw hkrau e garap kaw mara tawn da le i. Ndai gaw tsa lu ai Tingrat ri re ndai gaw numhkre ri hte galaw ai ndai gaw. Wo ra ri shagu nre numhkre ri ngu nga ai. E ndai ndai gaw e ngai bu hkawm yang i lak lak lai lai re mu ai dai yang she hpabaw bai mu ai i nga yang she ndai wo ra ndai e langau si hte atsa galaw ai. Rai yang gaw Ndai galaw ai gara shara kaw? Ndai gaw ndai gaw Lawnglam Lawnghpam Lawnghpam mare kaw mu ai. Ndai kaw langu si hte tsa galaw ai e hkainu rau galaw ai yagi hte latsan hte e nai ni hte galaw ai i tsa dai. E tsa pyi tsa pa hkainu i e ndai sari i e rai yang gaw ndai ndai ni hte galaw ai gaw ndai ni hte galaw ai gaw n-gun grai ja ai. E tsa pa nga i e lauhku nre ayet-hpyu nre anhte galaw ai gaw i. Dai hpe ndai ram sha gun ai ndai ram sha ram ai marai langai na dai ram hkrak i rai yang gaw ndai. Dai gaw dwi ai i? Shi gaw dwi jap hka rai nga i. Rai yang gaw ndai gaw matsi anhte Jinghpaw ni kaw nang America mi nang nga nga htaw Miwa kaw mi nga nga matsi galaw ai yawng bung ai dai tsa galaw yang bang ai baw shadung le. Tsa galaw yang bang ai matsi le dai yawng bung ai. E Miwa matsi nre Jinghpaw matsi ya tsun ai e Jinghpaw matsi. Dai hpe gaw ndai gaw Myen ga gaw ta-se nga le i. E matsi ndai galaw ai gaw yawng bung ai dai majaw anhte Maru Lashi Lisu Rawang Nung Rawang Jinghpaw Zi Maru nga tim yawng bung ai, yawng bung ai ndai matsi galaw ai gaw e. La ai hpun lap wa bung ai le i anhte langai nrai yang gaw dai hpan nbung ai gaw i. Miwa hte nbung ai gaw hka nre i. Ndai ni hpe gaw majun bung ai nga moi na ni gaw i. E ya mani anhte wo ra kaw jahta ai nre i e majun bung ai. Majun bung ai ngu anhte gaw tribe langai sha i uk-su langai sha group langai sha byin ai. E ndai gaw sakse le i masha ni kade nga "E ngai gaw nre law nre law anhte maru gaw Myen hte she bung ai" nga dai nre ngai gaw ndai hku madun ai (mani let) e Maru wa hte kaga wa hte nre nga jang bai nang matsi la ai ndai matsi galaw ai majun tsun u i. Ndai udi rai yang gaw magun shat lit kaw udi lawm ai majun bung ai yaw. Yawng bung ai e udi hpa majaw bung ai ngu yang gaw udi nta udi gaw nsam langai sha i nta udi gaw nsam langai sha re gaw. E dai gaw langai nsam langai "Mayu hte shayi gaw anhte gaw kahpu kanau gaw nsam langai sha tai ga" ngu ai lachyum. E nsam langai sha tai ga ngu ai lachyum re da salang ni tsun dan ai le i. Nsam langai sha rai yang gaw shada hkungga ga i. E udi gaw udi ga hkrit yang grai di bang ra ai nre i, e htawra udi bang jang wo ra ka nrai yang wo mahkaw na ga i ndai pasi le i grai kya ai baw bang yang gaw n-ga ai le i. "Dai zawn zawn udi e ga hkrit ra ai zawn nang hte ngai gaw grai hkungga ga" ngu lachyum re dai udi grai hkungga ga nga. E dai dai re nga salang ni tsun dan ai dai ma ndai ngai touring hkawm yang ngai chye la ai le i. Rai yang gaw e rai yang gaw e udi gaw grai ga loi ai dai majaw ga yang udi kaman hpa lachyum npru sai udi hkaw mat sai. Dai majaw masha ni e sumprat bang ai ga thant-shu te saga i hkum kam dai kam yang udi ga na i. Dai majaw ndai lachyum masum hpe shapraw ai hku na mayu kaw udi gun ai hkungga jaw ai i. Dan na she ndai u hkrawng ngu ai gaw, u hkrawng ngu gaw u hpe baw lagaw lata ndaw ai kata na pu hte la kau ma-u hpe la kau na dinghkum nawng shadu ai. Dinghkum nawng shadu ai i uhkawng uhkrawng i mayu hpe gaw uhkrawng gun jaw ai chyeju madu yu ji ni hpe gaw. U shan nmai ai kahpu kanau shada gaw uhkrawng nmai gun ai u shan gaw mai gun ai. U shan gaw ndai hku ning ning di na shadu gun ai, uhkrawng gaw ning ning di n ashep ai uhkrawng u shan grai shai ai le anhte ga wa le i. Ya dai hpan nchye ai gaw dai majaw maning ngai hpe ndai kumhpa jaw ai. Ndai magun shat lit hta udi lawm ai lachyum nga na ngai ka ai majaw ndai ngai hpe Nawng Nang Chyumjawng kaw na ngai hpe kumhpa jaw ai. Dai kaw ngai ashe ndai mayen gamshi i mi na ga gaw Mayen Gamshi e ya na ga gaw htamshi hta na htam mi e. Ndai hpe wa ga kadun htamshi tsun ai njaw ai. E hpa majaw njaw ai nang gumhpraw latsa lu ai ngu ga htamshi jaw na nga yang gaw latsa nmai jaw ai gaw. Hkrak gaw latsa na lap shi sha jaw ra ai nrai i. Ya anhte ga wa htamshi nga wa htamshi ngu shaga yang gaw htam shi nga jang gaw hkying mi jaw ra na gaw (mani let) dai hpan nchye ai anhte na gaw anhte ni gaw ga kadun nau lachyum npru ai ga kadun le i lachyum npru ai htam shi alu nga njaw ai "E htam shi hta na htam mi e mayan gam shi" nga yang gaw grai jaw ai. Rai yang gaw ndai Mayan Gamshi ngu ai gara hku byin wa ai ngu ai gaw ngau gaw jaugawng ngai gaw muhkyu jaugawng shan nga langai "Nang kaw magyi, nang kaw magyi nang kaw magyi" ndai baw gaw jaugawng wa hpe jaw ai. Ndai gaw dumsu i? Dumsu raitim shan nga rai tim jaw ai. Rai yang gaw baw gaw jaugawng wa hpe jaw ai rai na hpyi ma jaugawng wa hpe jaw ai rai yang she ndai e shi hpe magyi langai ma jaugawng wa hpe jaw ai. Dai jaw ngut ai hpang e shagri yaw dai hku rai ngam ai gaw jaugawng wa hpe njaw ai. Ndai hpe she ka-ang brang ka-ang brang ndai hpe shan hpe ka-ang brang di na she e magyi langai ma jaw ngu ai hpang ka-ang brang di na she ndai hpe, ndai magyi mali yawng jaugawng hpe jaw ai i? Nre langai langai langai sha langai sha rai yang gaw sumpum shi hku garan ai, ngam ai hpe sumpum shi garan ai. Rai yang gaw wunju galaw ai, wunju ndai ram ram shan tawng ndai ram ram shan tawng galaw na she ndai ram galaw na she nang kaw hkren di na wo garan ai mare masha ting hpe garan ai. Dai mare na ting hpe garan ai dai gaw. "E maw nanhte yawng" ngu na shan wunju garan sha ai. Ndai gaw nang kaw sumpum mi gaw agyi wa hpe jaw ai e agyi wa hpe jaw ai. Hpa majaw jaw ai "Ngai jaugawng machyi yang ngai hpe tsi tsi na yi hkyen ya na karum na shi saw nna e anhte a jaugawng wa machyi ai e karum ga" nga e dai majaw shi chyu nsha ai. Shi hpe jaw tim shi chyu nsha ai shi gaw "E ndai hku ndai hku re lo karum ga lo" nga shi ga saw ai ra ai. E dai dai majaw shi hpe sumpum mi jaw ai. E sumpum mi gaw e sumpum mi gaw karum ai ni sha shi na ra na shi na hpang hkan jaugawng wa kaw na hpang hkan wa shi shi hpe mung jaw ai. Karum ai wa hpe jaw ai e lahkap dai e lahkap nga ning nga na anhte moi dai hku re gaw ndai gaw moi prat na anhte htung. E dai re moi prat na gaw ya gaw ngai gap ngai lu la ai nga njaw ai (mani let) moi na htung mat ai le i. Moi na jaugawng gaw marai kade hte sa ai? Marai lahkawng lahkawng masum, law dik lahkawng shi hte yang lahkawng. Dai re moi na ni gaw ndai dai hku di na garan ai. Dai majaw ndai hpabaw i e moi na htung gaw grai kaja ai i. "Ngai gaw dai hpe Mungding htung" ngu ai rai nga Mungding htung ngu ai e dai hpe gaw anhte daini gaw nchye sai gaw. Malap kau ai le i ngalaw sai le. E shan nga le wa du le i shan nga law malawng wa du rai yang sharaw rai yang she wo ra e tsap i law malawng gaw shan nga. Sharaw mung sha ai i? E sharaw mung dai hku garan jaw ai. Jahkring naw jahkring da u. Lamu ga gasau rawng nrawng i. Gasau rawng nrawng hpe salang ni e yu ai ladat hpe gara hku yu ai "Gara kaw yi hkyen na gara kaw hpabaw hkai na" ngu hpe i Rai yang gaw ndai ram ram kaba ai katsu kai Myen ga gaw hpabaw ngu na kun ngai nchye law e katsu kai ndai daram galu ai le ga ntsa kaw shi gaw ga kata kaw nga ai baw le i. "Awk ek ek" nga shaga ai ndai wa. Katsu kai hkyi hpe yu ai dai ga kata kaw rawng ai shi hkyi gaw ga ntsa kaw nyi ai. Ga kata de nnyi ai dai gaw e dai katsu kai hkyi wa chyang yang gaw gasau rawng ai ngu. Ya gaw katsu kai htaw ra hpabaw i tsing sat tsi ni hpa ni myay-aw-za ni bang ai majaw ndai gaw grai si sai gaw ndai katsu kai ni. E bum ga de le i e hkyi chyang yang gaw nam hpun rawng ai hkyeng yang gaw nam hpun nrawng ai dai hku yu ai moi na salang ni i. Ndai katsu kai akawng, e ahkawng ndai ram kaba ai shi gaw ndai daram sha galu ai ga kata kaw rawng ai. Hkyi gaw ga ntsa kaw nyi ai shi na hkyi nyi wa sum pum nna shi hkyi wa e ning re majaw majaw majaw re ga ntsa kaw majaw majaw re. Nang kaw ga le i nang kaw ga e ndai hpan ndai hpan wa chyang chyang rai yang gaw nam hpun rawng ai hkyeng yang gaw nam hpun nrawng ai. E namlap htat nhtat i wo hpun ntsa kaw na namlap htat ai rai yang gaw nam hpun rawng ai e dai hku yu ai shanhte gaw. E nang anhte ndai hku nang i nang kaw ndai anhte na e ndai hku yu gasau rawng nrawng gaw i. Rai yang she wo ra nam hpun nrawng ai lajau hpun tu yang gaw nam hpun nrawng ai shi gaw. E nang kaw ndai ndai gaw ndai hte rai sa nang kaw e du hkra ladaw yaw du hkr aladaw gaw e nang hpe ngai arai htaw ndai grai chye yu ra ai du hkra ladaw i. Rai yang e ndai e jahkrau hkugin tsip htaw hpun ntsa kaw rai yang gaw nbung laru nnga ai. Ning rai nang kaw tsip tsip yang gaw e u ni u ni u tsip ni dai hku yu ai shanhte i ndai gaw shingra tara sharin ya ai le i e dan re. Ndai gaw Myen ni mung Japan ni mung dai hku yu na re yawng bung ai dai hku i. Rai yang gaw ndai kaw she hpabaw re i ngu jang gaw ndai e langai dai hku yu ai ndai u tsip hpe yu ai. Rai yang gaw ndai hpabaw ndai hpabaw i jan rawt jan dung dai hpe ma hka ja lu ai. Jan rawt ai jan dung ai ngu gaw ya mungkan pa-hta-wi-win geography kaw gaw e December kaw gaw nang de du ai nrai i December kaw nang de du ai nrai i. Htawra ten gaw nang de du ai rai yang gaw nang kaw na jan wa nang de, le de gaw e nang de gaw nshung le nshung nshung ta re ngu na jan nang de du ai. Nang de wa she e nang de du nna she jan shingna wo kaw na wa ndai kaw wa du lai lai rai yang gaw jan dung ai masum ya, jan dung ai nhtoi masum ya i jahpawt jau jau na jan le jahpawt jau jau na jan wa dai kaw chyu ding rai yang gaw dai hpe jan dung ai ngu. Ning re kaw na gaw aw ning re kaw na gaw jan rawt ai ngu. Ndai gaw jan rawt nang de jan dung masum ya rai na jan dung jan rawt yaw nang kaw jan dung ai masum ya rawt ai. Nang de mung jan dung ai masum ya e jan rawt ai e dai hku e moi na ni tsun ai dai hpe ngai hka ja lu ai le i. Ngai touring hkawm yang le e dai ma lu ai rai yang gaw jan rawt nga yang gaw u gan "Hkrit hkrit hkrit" nga yang gaw grai pyaw na re du hkra ladaw grai pyaw na re ngu na u gan ndai jan dung ai ten u gan goi ai. Rai yang gaw gai.. i rai yang she Ninggrau "Wo wo wo wo" nga yang gaw jan grai kahtet na nga. Ninggrau gaw woi i? Nre e myauk-loi-kyaw e myau-loi-kyaw ndai gaw. Ninggrau dai ngoi yang gaw jan grai kahtet na re nga ai. Chyahkyi "Hawng" nga jang gaw machyi makaw law na dai hku htai ma ai moi na ni e dai ma hka ja lu ai. Jan dung jan rawt e i chyahkyi ngoi yang gaw machyi makaw law ai ninggrau ngoi yang gaw jan kahtet na ndai u gan goi yang gaw pyaw na e dai hku dai hku ma u sharin la ai le i. Deng gaw ndai kaw she e ndai hka yup hka rawt hka nyup ai raitim hka yup ai i du hkra ladaw mabyin hpe tsun ai. E hka dai ni yawng shanhte dai ngai touring hkawm yang ndai ram lu sagawn la ai le i. Ga shadawn ndai gaw hka ngu ga nang de lwi ai i. Ndai gaw hka rai yang e nang kaw nta ngu ga nang kaw nta nang kaw nta nga jang gaw mi gaw nbung gaw kru kawn shi lahkawng gaw nbung gaw ndai hku bung ai. Rai yang ndai hka wa nau nngoi ai shi a nsen wa wo de poi mat ai nrai i. Rai yang gaw ndai gaw evening ngu le i evening daw de shana daw de ndai nang kaw na bung ai. Shi lahkawng kaw na hkying mali du hkra gaw nbung wa ndai hku bai bung ai. Rai yang gaw ndai hka nau nngoi ai gaw hka yup ai i ngu tsun ai. Nbung wa wo de bung ai majaw nang kaw na nbung wa nang kaw na katsi yang she mi gaw kahtet ai majaw nang de nau wo bung ai le katsi yang gaw nbung direction wa nbung wa nang de bai bung wa ai le i. Dai yang gaw hka ngoi ai wa hkraw hkraw nga grai na ai dai e hka rawt ai ngu ai. (Mani let) Rai yang lama nang de nta nga jang gaw shi na gaw ning rai jang gaw grai na ai le i. Ning rai jang gaw bai nna sai nre i nang kaw yup ai dingla wa le. E dai majaw hka yup ai ten ndai mare de yang mare mare de yang ndai hpe grai yu ai moi na ni gaw. Mare de yang dai hpe grai yu ai e. Mare de ai shaloi hka yup ai kaw de ai i? E jahpawt maga hka rawt ai de de ai e. Jahpawt maga hka yup ai shara kaw mare nde ai hpa majaw masha gaw pu ba na hkying langai hkying shi hkawng hkying langai hkan yu ai nrai i dai kaw hpyen sa ai e ndum na hkrit na majaw jahpawt maga hka yup ai shara kaw mare nde ai moi na ni dai chye wa nngai. E ndai jahpawt maga hka rawt ai kaw masha yup nga jang wo ra hpyen ni sa ndum ai le i e dai majaw ndai "Shaw shaw shaw shaw" nga hka ngoi yang gaw hpyen sa ai ndum ai le i e dai majaw hka rawt ai. Moi na ni moi na salang ni na dai hku shanhte na gaw akyang le i moi gaw gasat gala ai nhtu hte kahtam ai mu i. E ya shanglawt dap hte Myen ni mung dai hku re gaw e jahpawt hkying langai hkying lahkawng hkan gaw sa kasat ai mu i. Grai yup ba ai ten le i e dai dai moi na kaw na chye ai dai. Yang gaw nta gap ai le yaw ndai hpe tsun na hpungdim ga i. Nta gap ai lai gaw ndai zawn ningrai yang gaw sinpraw dingdung ndai gaw south ndai gaw west nga jang ndai hku nga jang nta gap ai gaw e ndai hku n-gap ai. Ndai hku gap ai ndai gap ai ndai gaw n-gap ai. Hpa majaw ngu yang e jan pru ai ya na zawn jan pru ai hkam kaja ai da i. Dai hpe e ga kaba gaw "Mali hka shingdan na nta hkum gap" i Mali hka gaw dingdung kaw na dingda de lwi ai nre i e ndai hku na hkum gap ndai hku gap mu i. E hpa majaw nbung shang ai jan shingna lu ai nang de na nbung shang ai. Anhte mung gaw e dingdung sinpraw nbung hte sinna dingda nbung i bung ai shanhte chye ai. Dai she hkam kaja ai nga hkam kaja ai. E nbung shang ai jan shingna lu ai majaw e dai ma ndai majaw shi na gaw Mali hka hpe "Mali hka hpe shingdan nna nta hkum gap" e salang ga dai le. "Machyi makaw law ai" e dai hku tsun ai. Ndai bum ga de hkawm ai shaloi masha ni shaga ai ga i ga wa shai ai kun, hpabaw ga shaga ai kun Sara ndai bu hkawm ai shaloi? Ya na an zawn nga shaga ai le ya an zawn nga na shaga ai. Ndai Myitkyina na ga shaga ai i? E shanhte yawng chye na ai i raitim shanhte gaw shanhte a ga shaga ai. Ya anhte kaw gaw ning ngu ai le. Shanhte ga nga gaw hka hku ga i? Nre Hkrang walawng ga Nmai walawng ga. Shanhte mare hte mare ga shaga ai shai ai i? E nshai ai law nshai ai e shanhte a ga ngai chye na ai. Nang kaw nga hpe "Nang kwet" e dai hku tsun ai dai ngai chye na ai le. "Nang kwet la shadai kwet la" nga shadai kaw dai kaw re nga "Shadai kwet" e daini yawng ngai chye na ai gaw i shadai kaw nga ai lam. Yu anhte wa anhte ga wa lachyum gaw langai sha ginra ga "Mana nan" i ayu-lu-be i nga dai mana nan mana ta re mana nan re mana sawng re manaw re re nga ni langai sha re dai ni gaw yawng ngai moi hka ja da ai majaw chye ai le i. Laika law law hti masha ni kaw na law law madat la yang gaw dai ngai na matu bu hkawm yang n-yak ai le i. E nkau mi gaw mana nan zawn nga nkau mi gaw mana ta tsun na nkau gaw mana sawng tsun na mana raw tsun na, yu dai na. Ndai lamu ga hta hkan sam ai i? E re. Zau lau zau ban e namchyin namya shakau shaban law gala maren re gaw. Sammung ni gaw zau lau zau ban hin-hkat-amyoi-achyai Myen ga hin-hkat-amyoi-achyai Monyin Mogaung ni gaw namchyin namya shakau shaban yawng chye na ai gaw shakau shaban la wa rit e rai yang gaw jum mung lawm na majap mung lawm na e dai gaw shakau shaban. Law hkala Hkrang walawng kaw law hkala tsun ai rai yang ngai na matu n-yak ai le i e yawng chye na ai majaw. Dai dai dai ning nga hkawm ai majaw ndai i shanhte hte ya na zawn nga shaga tim n-yak ai gaw. Shanhte gaw yawng gaw ndai hte anhte hte yawng bung ai htaw Putao de na ni mung e ndai Manmaw de na ni mung ndai gaw bung ai yawng. Ndai nta gap jang Mali hka kan nna gap e dai hku dai gaw machyi makaw e "Mali hka hpe shingdan nna gap jang machyi makaw law ai" ngu gaw nbung ndai jan shingna nshang jang i. E rai yang she e ndai nta gap yang "Shau" galaw ai e shau e Myen gaw yan-sein. Chye ai nre i yan-sein htunghpau yam galaw jang bang ra ai baw re nrai i jahkrau le i jahkrau dai hpe gaw e nta npu kaw wa rem ai i. U rem ai dumsu re ai wuloi rem ai kaga lawng hpa majaw n-gap ai ngu yang gaw sinat htunghpau gap yang na matu yam galaw ra ai. Dai ni hkyi ni hpe shi ning nta npu kaw shi ning na jang wa she dai ni wa i shi gaw htat htat rai na ya na hku nga yang oxide byin mat ai. Dai ga wa le i ga hpe she ga hpe she htu htu dai hpe ga hpe she hkut dai shi ning nga ai hpe hkut la nna me hkut la na she gara hku di ai ngu jang gaw ka kawa hte pali hte ka kaba galaw la na she ndai kaw makau kaw htun dai kaw rut rut rai na she nang kaw hka kachyi sha kachyi sha ndai ram dang sha re ai dai hku rai ndai hka n-gayun na matu ndai hpe hka hpe madi nna hka jaw na bang ai. Bang na she ntsa kaw nlung kaba nlung tawng kaba hte kamyet da she ndai ntsin hpe she nang kaw hka nhtung hte ja la ai le i. Hka nhtung hte ja la ai dai hpe shadu yang ndai "Shau" ngu ai byin wa ai. Dai majaw nta npu kaw u, wa rem ai gaw dai majaw re nga tsun ai. (Mani let) Dai dai dai Shau galaw ai i dai ga hpe htu hkrai htu htu hkrai htu di na nlung kaba myet di jang shi hkrai shi ning rai di na ndai hpe shadu di rau me shadu yang "Shau" byin wa ai. E dai shau gaw kan kata na hpabaw i e manu le manu shingtai hpe jahkrat ai dai tsi bai galaw ai. E yam galaw ai kaw lang ai namsi kaw kahtawk namsi hkri si hte dai hpe kahtawk gayau sha ai. E dai hpan galaw ai i. Sara du hkawm ai shaloi mare kaw manam ai i? E mare kaw manam ai le e. Mare kaw hpabaw shatmai sha ai kun? Oh nang namlaw namlap e namlaw namlap sha sha ai ngai gaw. E shan jahkraw i shanhte galaw ai shan jahkraw sha ai, shanhte u dut na nga jang u shan i u shan sha ai. Htaw de hkawm yang gaw nang kaw nlu sha ai namlap grai sha mayu wa ai gaw. Dai namlap law malawng sha ai le i bu hkawm yang gaw namlap sha ai baw shan gaw kalang lang shat mai ntsin sha shadu lu ai. Dai gaw moi na Jinghpaw ni na. Shat gaw sha ai i? Shat rau namlap law law sha i hka law law lu rai yang gaw bu hkawm yang grai kaja ai da. Shan shan gaw e sha tim kachyi sha sha u da bu hkawm yang. E namlap sha ai gaw kan sa man ai le dai salang ni tsun na le i. E dai shan nau sha nmai ai da bu hkawm yang gaw e shan gaw japhtu ram sha htu japhtu ram sha htu sha ai. E dai rai yang rai sai da salang ni ngai hpe dai hku tsun ai "Bu hkawm yang gaw e wo ra namlap i namlaw namlap dai sha ra ai, i shatmai ntsin law law lu ra ai i" dai sha re shanhte tsun ai gaw. Mare kaw shat seng nnga ai kun? Nnga ai. Shat gara kaw sha ai kun? Nta kaw e jinghku jinghku hkrai re gaw shachyin yang shanhte hte i. Manam ai gaw jinghku nta kaw i? E sa shachyen nna "Ngai gaw ningrai na du wa ai re lo" ngu jang shanhte e ngai mung wo myitsu ai salang wa hpe ndai kahtawng du wo ra kahtawng de sa na nga jang ngai wo ra kahtawng kaw na myitsu wa kadai re i mung jahta achyoi na kadai re i ngu hpe nang kaw san la na sa sa re ai. Dai majaw shanhte nta du jang tsa pyi ma jaw ai hpa mung jaw ai (mani let) hpa ntsun ra ai anhte mung kumhpa i "Maw maw maw yaw alu bang u oi" ngu na gumhpraw loili jaw da ai le i "E hpa nlu tim dai yaw" ngu. Dai hku hkawm ai shanhte mung grai kabu ai le i shanhte ma grai tsun mayu ai. Ndai lam lapran kaw hpabaw sha ai kun hkau soi i? Nre hkausoi nre shanhte anhte hpe sha na shat makai bang ya ai. Mare hte mare hkawm ai shaloi ndai mare nnga ai shara kaw shat makai sha ai i? E dai gaw shat shadu sha ai. Tinang shadu sha i? E tinang shadu sha ai. Dai kaw shadu sha na gaw nang kaw na ready made htu gun ai le i. E shan jahkraw shingyun, e shan jahkraw nang kaw na wo gat kaw na mari la na jum majap shara ra kaw sha re nam kata kaw yup ra ai gaw. Manga lang sha yup ai ngam ai gaw mare kaw sha yup ai. Dai hpabaw i yup tim mung wo yi kaw sha yup ai gaw. Yi kaw yup yang yi kaw gaw makrat matum e kamu si grai nga ai gaw anhte hkawm ten. Dai anhte na shatmai dai rai sai nang kaw nlu sha ai shatmai ngai matsat ning shi lahkawng ning ndai lapran e wo ngai kaji ai kaw na shi lahkawng ning ram sha ai lu sha gaw dai ni gaw mun mi mun manga jaw tim nlu sha ai nang kaw. E ngai kaji yang dai langai kaw na matsat ning shi lahkawng ning laman du hkra bum ga e ngai sha ai lu sha gaw nang kaw e nnga ai. Grai fresh byin ai sha sha ai le i. Mare kaw bum ga mare kaw machyi ai masha ni gara hku, kadai ni tsi shamai ya ai kun? Aw bum ga na machyi masha ni i e shanhte gaw e grai taw ai yaw baw machyi ai grai taw ai. Nnga ai dai hkring jahkra baw machyi ai nga nnga ai grai taw ai nga gaw nga ai raitim. Rai yang gaw kan machyi yang gaw law malawng bum tsi lu ai. Bum tsi e, shanhte galaw ai tsi i? kadu hka pawt kadu hka pawt ngai ya nang hpe madun na yaw kadu hka pawt dai. Namchying pawt sa-nun pawt tsi kaba ndai gaw bum ga na matu. Dai sha yang majap sha tim kan nmase ai kan nmachyi ai dai lu ai. E dan na she numrin hkam-taung-myit dai na she lahkwi, lahkwi hpun dai gaw hkup ai grai hkup ai masa lap e dai ni shadu lu yang kan si hkrai pat ai. Bum, bumtsi law malawng lang ai re ndai nang kaw na tsi gaw langai lahkawng sha la ai i. E ndai bum tsi le ndai rai na jahkru yang gaw shagri, tsap shagri i du shagri dai ni lu ai e jahkru yang gaw. Mi yat gaw matsi, matsi hpe e jahkru yang gaw hka hpunlum hte rin nna manyi nna hka hpunlum hte lu jahkru mai ai. Dai tsa matsi wa kan nsa yang gaw dai matsi hpe rin manyi nna ndai ram ndai ram rai di na hka katsi hte lu kan man ai. Ndai matsi wa le ta-say le i dai daram re. Shakrwi tu jang ndai kaw shakrwi ana-sein pauk yang ndai matsi hpe hka hte madi nna nang kaw nang kaw ning ning di yang lawan wan baw mai ai shanhte dai gaw chye ma ai. Rai yang shanhte na gaw hka shin na rai yang hka lu ai hka shawng lu ai, jit ji ai dai hpang she hka shin ai. Hka lu ya ngai hka shin na nre i dai rai yang hka shawng law law lu jit ji dai hpang she hka shin ai dai gaw tsi kaba. E ndai gaw ya sarawun ni tsun ai sha nre mi kaw na dai hku i dai hku hka shawng gut gut di na lu jit ji ai hpang she hka shin ai. Dai majaw ndai hpabaw i wora e hpabaw ngu na i e hpabaw ngu na i wo ra ga pawt jin shanam zawn zawn re hka pawt dai tsi galaw ai hka pawt rai na she e machyang pawt ndai gaw tsi kaba re ndai gaw hka pawt ni gaw. Hpang jahtum ndai mare de ai shaloi bum ntsa kaw galaw ai kun hkaraw kaw galaw ai kun? E law malawng gaw jan shingna lu ai kaw jan shingna lu ai kaw hka ma nga ai jan shingna ma lu ai i. Nkau mi gaw bum ntsa kaw? Um bum ntsa kaw. Hkaraw kaw galaw ai nnga ai i? Dai hkaraw kaw galaw ai ni gaw grai taw ai law malawng bum ntsa kaw galaw ai. Bum ning rai jang ndai bum ning kaw sinpraw jan hkra ai le sinna jan hkra ai kaw galaw ai. Galun Numrawng kawng Kaji Htu i Kaji Htu gaw sinpraw jan lu ai shana jan ma lu ai bum gaw nang de. Numrawng, Lakawng bum nang de Lakawng bum baw pawt kaw Numrawng Kawng e dai hku galaw de tawn ai. Dai rai jang Jinghpaw ni du hkawm ai shaloi bum lung la ai i? E bum gaw nlung ra ai bum kaw ndai kaw bum ngu ga ndai kaw ndai hku bum bat lam e dai hku she sa ai. Mare gaw bum ntsa kaw i? Bum lagaw kaw ndai bum ntsa kaw nga jang gaw bum lung ra ai le dai gaw moi na majan prat na hpyen hkrit ai majaw dai hku. Ya gaw bum lagaw kaw grau law ai nhkrem bum nhkrem ngu ga hka lu ai shara kaw. Moi na ni gaw ndai hka ma lu ai jan ma jan shingna lu ai shara kaw mare de. Ndai lam nga ai i? E lam nga ai mare langai hte langai lapran kaw lam nga ai nga ai. Lam kade ram kaba ai kaji ai i? E gumra mai sa ai lam re gumra mai sa ai lam i ya na gumra mai sa ai lam. Sara gumra jawn nna sa ai i? Nre raitim nraitim moi kaw na gumra mai sa ai lam hkrai re bum ga de gaw. Masha ni mare hte mare sa ai shaloi lam hkawm sa ai i? E gumra njawn ai lagaw lam hte. Gumra gaw English ni du wa ai hpang she wo ra English ni du wa ai hpang she Bum Du nga ni gumra jawn rai di sa ai gaw. Moi gaw anhte gumra njawn ai le i anhte Jinghpaw ni gaw gumra njawn ai gaw. Moi gaw she njawn sadawng i. Aw gumra gaw gara kaw na sa wa ai kun? Nang kaw na htaw de mung nga ai le raitim htaw kaw na ni gumra hpe anhte gaw dumsu wuloi bainam u wa nta kaw e gwi i rai yang she wo ra nkau gaw ngahpaw, ngahpaw rem ai. Ngahpaw gaw nanauk, nanauk rem ai dai rem ai. Law malawng u le sha na matu u rem ai wa rem ai. Gumra gaw moi kaw na nga ai i? Gumra gaw e nkau hkan e moi hkan na nga ai e moi kaw na nga ai. Chyeju kaba sai.

Sources